آدنیوم

آدنیوم، عَدن یا صفیر (به انگلیسی: Adenium) سرده‌ای از گیاهان گلدار و خرزهره‌ایان است. برخی از گونه‌های این سرده مانند آدنیوم اوبسام (به انگلیسی: Adenium obesum) به عنوان گل‌های تزئینی و خانگی استفاده می‌شوند، آدنیوم اوبسام در فیلیپین و تایلند با نام «اسب صحرا» نیز شناخته می‌شود. بر اساس دسته‌بندی‌هایی که در پایان قرن ۲۰ انجام شد، سردهٔ آدنیوم شامل ۵ گونهٔ اصلی می‌شود، سابقاً این عدد ۱۲ بود.

• آدنیوم عربستان
• آدنیوم نامبیا و آنگولا
• آدنیوم زامبیا و آفریقای جنوبی
• آدنیوم فرسک
• آدنیوم جنوب شرقی آفریقا

روش نگهداری گیاه آدنیوم

پنج گونه مختلف از این گیاه وجود دارد که همه آن‌ها مناطق خشک و نیمه خشک را دوست دارند ولی می‌توانند در مناطق گرمسیر یا نیمه گرمسیر نیز به خوبی زندگی کنند.
نکته جالب درباره این گیاه کویرنشین این است که تا زمانی که نور کافی، گرما و خاک مناسبی داشته باشد برایش فرقی نمی‌کند که در کدام منطقه زندگی می‌کند.
گل‌های زیبای این گیاه برای مرغ مگس‌خوار و پروانه‌ها و زنبورها جذاب است و آن‌ها را به سمت خود می‌کشد.

نور

برای نگهداری گیاه آدنیوم و برای سرزنده بودن و گل دادن به نور زیاد نیاز دارید. اگر این گیاه فقط نور صبح یا بعد از ظهر را دریافت کند کماکان رشد میکند اما ممکن است گل ندهد و اگر نور کافی را دریافت نکند ضعیف و کم‌پشت می‌شود.

با وجود نور کافی، رز صحرایی یک دوره استراحت بین زمان گل‌دهی خواهد داشت. گل‌دهی این گیاه از اوایل بهار تا اواسط تابستان ادامه دارد و پس از حدود 6 الی 8 هفته استراحت، در اوایل پاییز مجددا گل می‌دهد.
در طول زمستان باید شرایط استراحت گیاه را فراهم کنید و بهتر است گیاه را به مکانی گرم، نورگیر و با نور غیر مستقیم متتقل کنید.

آب‌دهی

آدنیوم عاشق آب دهی در بهار و تابستان است اما از آ ‌دهی در پاییز و زمستان خوشش نمی‌آید.
در واقع شما در بهار و تابستان باید مانند یک گیاه گرمسیری با آن برخورد کنید و در پاییز و زمستان مانند یک کاکتوس!
ریشه‌های این گیاه هیچ‌گاه نباید غرق در آب شوند. در فصل رشد آب دهی را زمانی انجام دهید. که خاک گیاه کاملا خشک شده باشد. آب ‌دهی را به آرامی انجام دهید تا کمی خاک را مرطوب کنید و مواظب باشید که خاک بیش از حد خیس نشود.

کوددهی

در طول فصل رشد (بهار و تابستان) می‌توان به این گیاه کودی محلول در آب یا کود گرانوله داد. آدنیوم در بهار از خواب زمستانه بیدار می‌شود. هر دو هفته یک‌بار کودی رقیق را به گیاه داد. اما در تابستان فاصله کوددهی را ماهی یک‌بار کنید. به محض رسیدن سرما کوددهی را متوقف کنید و اجازه دهید تا گیاه دوباره استراحت کند.

سمی بودن

آدنیوم از خانواده خرزهره‌ایان است. مانند تمام اعضای این خانواده شیره‌ای سمی دارد. که در صورت تماس با پوست باعث ایجاد خارش یا حتی مسمومیت می‌شود.
بهتر است آدنیوم را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید. هرس این گیاه حتما با دستکش انجام شود. پس از تعویض گلدان، دستان خود را بشورید.

هرس کردن

آدنیوم گیاهی است که می‌تواند بیش از حد رشد کند به همین خاطر گاهی نیاز به هرس کردن دارد تا بتواند در اندازه قابل قبول بماند. بهتر است این هرس کردن در فصل رشد گیاه باشد.
اگر گیاه‌تان را در بیرون از خانه نگه‌داری می‌کنید. هرس را در پایان فصل رشد و قبل از آغاز سرما انجام دهید. این کار باعث می‌شود تا گیاه بتواند استراحت مفیدتری داشته باشد و همچنین نگه‌داری گیاه کوچک‌تر در داخل خانه ساده‌تر است.
قبل از انتقال مجدد گیاه به بیرون از خانه در پایان فصل استراحت شاخه‌های مرده را هرس کنید. شاخه‌های پراکنده را جدا کنید. از این شاخه‌ها به عنوان قلمه برای تکثیر گیاه استفاده کنید.

روش تکثیر آدنیوم

تکثیر از طریق قلمه زدن

اگر این گیاه را از طریق قلمه تکثیر کنید. نباید انتظار تشکیل ساختار گوشتی و جذاب این گیاه در بالای خاک را داشته باشید. این ساختار گوشتی که با نام کاودکس شناخته می‌شود. در زیر خاک تشکیل می‌شود و ممکن است بعدا سر از خاک در بیاورد.
اما مزیت تکثیر از طریق قلمه این است که می‌توان چند قلمه مختلف را به یکدیگر پیوند زد تا رنگ‌های متنوعی از گل‌ها را به دست آورد.

• یک شاخه 15 سانتی از گیاه را ببرید.  آن را برای 48 ساعت در روزنامه یا دستمال کاغذی بپیچید. در محلی گرم و خشک قرار دهید تا قسمت بریده شده گیاه خشک شود.
• بعد از دو روز قلمه بریده شده را در خاکی با زهکشی مناسب قرار دهید. از خاک‌های آماده کاکتوس یا ساکولنت استفاده کنید. خودتان خاکی ترکیبی بسازید که ترکیبی مساوی از خاک گلدان، کوکوپیت، پیت ماوس و ماسه است. بهتر است برای زهکشی بهتر مقداری سنگ ریزه در کف گلدان بریزید.
• انتهای قلمه را به هورمون رشد آغشته کنید. آن‌را در خاک بکارید. با کمک یک اسپری خاک را مرطوب کنید و این‌کار را هر چند روز تکرار کنید تا خاک مرطوب بماند.
• یادتان نرود که آدنیوم اهل صحرا است پس نباید بیش از حد آب دریافت کند. اگر خاک گیاه را بیش از حد مرطوب کنید.  ریشه‌های گیاه می پوسد.
• گیاه را به مکانی گرم و نورگیر منتقل کنید. اگر گیاه در داخل خانه است هر یک یا دو روز آن ‌را بچرخانید تا تمام قسمت‌های آن نور دریافت کند وگرنه یک سمت آن به سمت آفتاب کج می‌شود.
• بعد از این‌که اولین نشانه‌های رشد را در گیاه ببینید خیالتان راحت می‌شود که اقدام شما مفید بوده و توانسته‌اید یک گیاه جدید را متولد کنید.

روش تکثیر از طریق بذر

مزیت تکثیر آدنیوم از طریق بذر این است که خیال شما بابت تشکیل ساختار گوشتی و خاص این گیاه (کاودکس) در بالای خاک، راحت است.
این ساختار یکی از زیبایی‌های گیاه است که شاید نتوان از خیر آن گذشت. تکثیر این گیاه از طریق بذر ممکن است سال‌ها طول بکشد به همین خاطر باید صبور باشید.
بذرهای این گیاه را به صورت آماده خریداری کنید. یا از گیاه فعلی خود بذر بگیرید البته به شرطی که چند گیاه در کنار یکدیگر داشته باشید که بتوانند گرده‌افشانی کنند.

برداشت بذر‌ها

غلاف بذرهای این گیاه شبیه به لوبیا است که به صورت جفتی رشد می‌کنند. زمانی که این غلاف‌ها رسیده شوند متورم می‌شوند. در این زمان شما باید غلاف‌ها را با نخ و توری محبوس کنید تا با باز شدن غلاف، بذرهای گیاه فرار نکنند.
وقتی غلاف بذرها باز شد و توری را باز کنید، کرک‌های قاصدک شکل را از آن جدا کنید تا در نهایت بذرهای تازه گیاه باقی بماند.

کاشت بذرها

• برای کاشتن بذرهای آدنیوم باید با خاکی شروع کنید. که نیمی از آن خاک کوکوپیت یا پیت ماوس باشد. نیم دیگر آن ماسه یا پوده باشد.
• گلدانی کوچک و کم عمق را انتخاب کنید. آن را در محلی با نور زیاد ولی غیرمستقیم قرار دهید. دمای محیط برای این گیاه باید چیزی بین 26 الی 29 درجه سانتی گراد باشد.
• بذرها را به صورت پراکنده بر سطح خاک بریزید. روی آن را با یک لایه ماسه بپوشانید و با کمک یک اسپری خاک را مرطوب کنید. این کار را هرچند روز تکرار کنید تا بذرها جوانه بزند.
• بعد از سه الی هفت روز باید جوانه‌ها را مشاهده کنید. مرطوب کردن خاک را تا جایی ادامه دهید که بذرها تبدیل به نهال شوند تا بتوان آن را به گلدانی جدید منتقل کرد.