برای پرورش سبزیجات، گیاهان گلدار یا میوهدار استفاده از کود مخصوص تقویت کننده شکوفه یا همان کود گلدهی امری ضروری محسوب میشود. درست است که گیاه به عواملی همچون نور کافی و شرایط دمایی و آب و هوایی مناسب نیاز دارد، اما با وجود فراهم بودن تمامی شرایط ایدهآل بدون دسترسی به مواد مغذی حیاتی گیاه شکوفههای بسیار کمی خواهد داشت.
پتاسیم و فسفر بیشتر به همراه فرمولاسیون مخصوصی که در این نوع کودها وجود دارد به گیاه کمک میکند تا کمبودها، بیماریها و ضعف را از خود دور کرده و رشد بهتری داشته باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا با موارد و زمان استفاده از کود گلدهی و همینطور ویژگیهایش بیشتر آشنا شویم.
کود گلدهی چیست؟
برای طی کردن مراحل رشد گیاه و رسیدن آن به مرحله بلوغ گلدهی، میتوان مرحله رویش را کوتاهتر کرده و در مدت زمان کمتری آن را وارد مرحله گلدهی نمود. بنابراین اینکه مواد مغذی در دسترس گیاه قرار داشته باشد و مقدار و تناسب آن نیز در نظر گرفته شود امری بسیار مهم خواهد بود.
همانطور که گفته شد گیاهان علاوه بر آب، خاک و نور کافی به مواد مغذی نیز نیاز دارند تا رشد و بازدهی بهتری داشته باشند. کود گلدهی انواع مختلفی دارد که در ادامه آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد، اما در این بین معمولا سه عنصر اصلی و اساسی این کودها را نیتروژن، فسفر و پتاسیم تشکیل میدهد. کود مخصوص گلدهی با دارا بودن میزان فسفر بیشتر نسبت به دو عنصر دیگر سبب فعال شدن آنزیمهای دورن خاک شده و با برطرف نمودن نیازهای غذایی گیاه برای گلدهی، باروری آن را سرعت میبخشد.
انواع کود محرک گلدهی
کود محرک گلدهی انواع مختلفی دارد که در واقع میتوان آن را به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد:
- کود آلی که به کود ارگانیک نیز معروف بوده و بدون هیچگونه افزودنی مصنوعی به وجود میآید. این نوع کود از بقایای گیاهان، فضولات حیوانی یا ترکیبی از هر دو تشکیل شده است که برای خرید کود ارگانیک بهتر است از طریق فروشگاههای معتبر از جمله صالح گل اقدام نمایید.
- کود شیمیایی که به کود کامل نیز معروف است و شامل سه عنصر اصلی پتاسیم، نیتروژن و فسفات و عناصر کم مصرف همچون کلسیم، منیزیم و گوگرد با درصدهای مختلف میباشد. بر همین اساس این نوع کود را NPK نیز مینامند.
به طور کلی میتوان گفت که کودهای شیمیایی به دلیل داشتن مواد مغذی بیشتر، از درصد محبوبیت بالاتری در میان پرورش دهندگان گل و گیاه برخوردار میباشند. با توجه به این موضوع که گیاهان مختلف نیازهای متفاوتی به هر کدام از مواد موجود در این کودها دارند انواع فرمولهای متعددی برای انواع آنها به کار برده شده است. شما میتوانید با توجه به نیاز گیاه خود نسبت به خرید کود شیمیایی اقدام نمایید. در ادامه به این فرمولها به صورت مختصر اشاره میکنیم.
انواع کودهای NPK
- کود NPK 20-20-20: کود سه بیست از کودهای معروف گلدهی به شمار میرود که به میزان 20 درصد از هر سه عنصر نیتروژن، پتاسیم و فسفر را در خود جای داده است. از این رو در خرید گیاه گل دار آپارتمانی بیشترین استفاده را دارد.
- کود NPK 10-10-10: این کود نیز به طور همزمان از هر عنصر به اندازه 10 درصد دارد.
- کود NPK 36-12-12: این کود از 12 درصد نیتروژن، 12 درصد فسفر و 36 درصد پتاسیم تشکیل شده است. با توجه به اینکه پتاسیم رشد جوانهها و گلها را افزایش میدهد میتوان این کود را از مناسبترین کودهای گلدهی برشمرد.
- کود NPK 38-11-3: با توجه به فرمول این نوع کود که از 3 درصد نیتروژن، 11 درصد فسفر و 38 درصد پتاسیم تشکیل شده میتوان گفت که برای گلدهی گیاهان کاکتوس گزینه مناسبی میباشد.
طرز استفاده از کود گلدهی
با در نظر گرفتن اینکه میزان کود مورد نیاز در گیاهان مختلف متفاوت است باید در مقدار و زمان و نحوه استفاده از کود گلدهی دقت بسیاری به خرج دهید. اگر میزان کود زیادی را به یکباره به گیاه بدهید سبب پژمرده شدن، شکننده شدن برگها و سوختن آن میشود. در مقابل از طریق آبیاری گیاه، بسیاری از مواد ضروری از خاک شسته شده و عدم کوددهی سبب کاهش رشد و گلدهی در گیاه میگردد.
به طور کلی میتوان گفت که میزان کود مورد نیاز هر گیاه با توجه به سن و نوع گیاه، نوع آب و هوا و نوع خاک مشخص میشود و نمیتوان مقدار مشخصی را برای تمام گیاهان در نظر گرفت. در حالت معمول توصیه میشود که یک قاشق یا 7 گرم کود را در یک لیتر آب حل نموده و اقدام به کوددهی کنید.
با توجه به موارد گفته شده ایجاد تناسب و مصرف درست و به اندازه از کود گلدهی از اهمیت بالایی برخوردار است. روش استفاده از کود گلدهی در گیاهان مختلف با توجه به نیاز گیاه متفاوت میباشد. به طور مثال برای کاکتوسهای گلدار غلظت کود باید یک چهارم کوددهی معمولی در گیاهان دیگر باشد تا سبب شل شدن ساقه آن نشود. به علاوه پیش از انجام این کار بهتر است گیاه را کمی مرطوب نمایید تا ریشه آن صدمه نبیند.
زمان استفاده از کود گلدهی
تمام گیاهان در یک زمان مشخص یا در فصل رشد نیاز به کود دهی و مواد مغذی ندارند؛ به همین دلیل برای استفاده از کود باید نوع گیاه مد نظر قرار گیرد. به عنوان مثال استفاده از کود برای گیاهان گلدار باید در زمانی صورت گیرد که گیاه هنوز شروع به گلدهی نکرده باشد، اما استفاده از کود برای گلدهی صیفی جات و گیاهان فاقد گل در تمام دوران رشد امکان پذیر خواهد بود.
از آنجا که فصلهای بهار و تابستان زمان گلدهی گیاهان میباشد و گیاه در این فصلها شروع به جوانه زدن میکند نیاز بیشتری به مواد مغذی در آن احساس میشود. بنابراین به طور کلی میتوان گفت که بهترین زمان استفاده از کود گلدهی در دو فصل بهار و تابستان میباشد که با توجه به وسعت گیاه توصیه میشود هر دو هفته یکبار با استفاده از مقداری کود محلول آن را تقویت نمایید.
با در نظر گرفتن این موضوع که گیاه در فصلهای پاییز و زمستان رشد بسیار کمی داشته و در واقع به خواب میرود میتوان گفت که کود دادن به آن در این زمانها مناسب نیست؛ بر همین اساس بهتر است زمان کود دهی به آن را طولانیتر کرده و به دو ماه یکبار برسانید.
در مقابل استفاده مداوم دوهفته یکبار کودهای محلول، طریقه مصرف کود گلدهی با توجه به نوع گیاه و نوع کود مشخص میشود. به عنوان مثال کودهای ارگانیک باید هر 4 هفته یکبار و فرمول آهسته رهش در مقابل اسپوما تنها یکبار در بهار و دوبار در فصل پاییز مورد استفاده قرار گیرند.
فواید استفاده از کود گلدهی
عنصر نیتروژن موجود در کود گلدهی به رشد بهتر شاخ و برگهای سالم گیاه کمک کرده و سبب بالندگی گیاه میگردد. عنصر فسفات نیز با تحریک کردن ریشه گیاه باعث میشود که رشد قابل ملاحظهای را تجربه کند و عنصر پتاسیم موجود در آن نیز عنصری اساسی برای شکلگیری گل به شمار میرود.
با در نظر گرفتن وظایف هر یک از عناصر موجود در کود گلدهی میتوان گفت که فواید استفاده از کود گلدهی به شرح زیر است:
- تقویت ساقه گیاه
- کمک به تشکیل دانه
- تقویت سبز بودن و شادابی گیاه
- افزایش تعداد و رشد بهتر گل و میوه
- از بین بردن شوری و خشکی خاک
- جلوگیری از بیمار شدن گیاه
- افزایش جوانه و برگ
معایب استفاده از کود گلدهی
همانند بسیاری از محصولات دیگر، کود گلدهی نیز در کنار تمام مزایایی که دارد برخی معایب را نیز دارا میباشد. به طور کلی در استفاده از هر نوع کود گلدهی چه شیمیایی و چه طبیعی باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت عدم رعایت تناسب و استفاده بیش از حد کود گیاه دچار آسیب میشود.
کودهای شیمیایی با از بین بردن میکروبهای خاک و به وجود آوردن اختلال در PH آن میتوانند از میزان حاصلخیزی خاک بکاهند. علاوه بر این تماس کود گلدار با پوست بدن خطرناک بوده و بخارات آن برای سیستم تنفسی مشکلساز خواهد بود. همچنین میتواند سبب آلودگی آبهای زیرزمینی و رودخانهها و آسیب رساندن به چرخه طبیعی گردد.
کلام پایانی
کود گلدهی انواع مختلفی دارد و شرکتهای مختلفی به تولید آن مشغولند که هر کدام با توجه به فرمولاسیون خاص خود مزایای ویژهای برای گیاه دارند و با در نظر گرفتن نوع نیاز گیاه انتخاب میشوند. به طور کلی سه عنصر پایه نیتروژن، فسفات و پتاسیم برای رشد و گلدهی گیاه بیشترین تاثیر را دارند که در انواع کودها با درصدهای مختلف به بازار عرضه میشود. این نوع کود را کود کامل میگویند که به عنوان بهترین کود گلدهی شناخته میشود.