زهکشی خاک گلدان

زهکشی خاک گلدان یکی از فاکتورهای مهم در حفظ سلامت گیاهان گلدانی است. حالا این زهکشی چیست و چرا هر گلدانی نیاز به زهکشی دارد؟ همانطور که کمبود آب می‌تواند منجر به مرگ گیاه شود، آب دادن زیاد هم می‌تواند باعث مرگ و از بین رفتن گیاه شود.

بدون زهکشی مناسب، ریشه گیاه ممکن است خفه شود، در اثر تجمع نمک بسوزد یا در اثر آب راکدی که در خاک جریان ندارد، دچار پوسیدگی شود. زهکشی مناسب خاک گلدان با چندین راهکار صورت می‌گیرد، چنانچه مایلید با نحوه زهکشی خاک گلدان ، مزایا و اصول آن بهتر آشنا شوید، به خواندن ادامه مطلب ادامه دهید.

زهکشی خاک گلدان یعنی چه

به ایجاد شرایط مناسب برای خروج آب اضافی گلدان، زهکشی خاک گلدان گفته می‌شود. هرچه این زهکشی بهتر باشد، خروج آب اضافه از گلدان سریع‌تر صورت می‌گیرد.

نحوه زهکشی خاک گلدان

با افزایش جمعیت شهرها بیشتر ما مجبور به زندگی کردن در آپارتمان هستیم، خرید گیاه آپارتمانی گلدار می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای آوردن طراوت و سرسبزی به محل زنگی ما باشد. برای داشتن گل‎هایی زیبا و شاداب باید با اصول نگهداری صحیح آن‌ها از جمله زهکشی مناسب خاک آشنا باشیم. حال می‌خواهیم بدانیم، زهکشی خاک گلدان چگونه است ؟

زهکشی خاک بایستی با توجه به نیاز گیاه به رطوبت صورت گیرد. به طور مثال خاک گیاهانی چون کاکتوس که به آب کمی نیاز دارند باید دارای زهکشی بالایی باشند. یا میزان زهکشی گلدان سانسوریا که ریشه آن مستعد پوسیدگی در اثر رطوبت و آبیاری زیاد است، باید بالا باشد. برای این کار چندین روش وجود دارد. استفاده از خاک‌های مناسب برای متخلل کردن خاک یا به اصطلاح زهکشی خاک، سوراخ کردن کف گلدان و استفاده از پوکه معدنی و سنگ‌ریزه از جمله این روش‌ها است.

• استفاده از خاک‌های مناسب برای متخلل کردن خاک

اولین قدم برای این کار استفاده از خاک مناسب است. در این حالت می‌توان از خاک‌های حاوی ماسه درشت، پرلیت، کوکوپیت و پوست برنج در گلدان استفاده کرد. 20 درصد خاک معمولی، 20 درصد پوست برنج، 40 درصد برگ و 20 درصد کود دامی، ترکیبی مناسب برای گل‌های آپارتمانی است.

• سوراخ کردن کف گلدان

به همان اندازه که خاک مهم است ظرف یا گلدان نیز مهم است. گلدان گل یا گیاه شما باید حداقل سه تا چهار سوراخ در پایین برای خروج آب اضافی داشته باشد. همچنین اندازه سوراخ کف گلدان نیز در زهکشی تاثیر دارد. مثلا سوراخ‌های بسیار ریز باعث کندی زهکشی و باقی ماندن طولانی مدت آب در کنار ریشه و بزرگ بودن منافذ نیز باعث تخلیه سریع آب می‌گردد. برای افزایش کارآیی بهتر منافذ انتهایی گلدان، می‌توان از قلوه‌ سنگ یا سنگ‌ریزه بر روی منافذ استفاده کرد.

• استفاده از پوکه معدنی و سنگریزه

استفاده از پوکه معدنی و سنگ‌های ریز در کف گلدان نیز از روش‌های موثر خروج آب اضافی و بهبود زهکشی خاک گلدان است. چنانچه گلدان تزئینی بدون سوراخ را ترجیح می‌دهید، می‌توانید یک گلدان سوراخ ‌دار را داخل گلدان تزئینی قرار دهید و در زمان آبیاری گیاه، آن را بردارید.

چرا خاک گلدان نیاز به زهکشی دارد؟

خاک زهکشی خوب برای گیاهان داخلی مهمتر از گیاهان فضای باز است چرا که کنترل سطح رطوبت در گلدان و گل‌های آپارتمانی دشوار است. وقتی آب گلدان خیلی سریع تخلیه شود، ریشه گیاه نمی‌تواند آب کافی را جذب کند، گیاه شروع به زرد شدن یا پژمرده شدن می‌کند.

از طرف دیگر تخلیه آهسته آب، باعث جمع شدن آب در خاک و محدود شدن دسترسی گیاه به اکسیژن می‌گردد که پوسیدگی ریشه را به دنبال دارد. علاوه بر این، رطوبت بیش از حد باعث جذب کپک و قارچ می‌شود.

بنابراین از آنجایی که ریشه‌های گیاه برای رشد به هوادهی نیاز دارند، خاک باید به اندازه‌ای متخلخل باشد که امکان اکسیژن رسانی به هوا را فراهم کند. از طرف دیگر زهکشی خاک گلدان باید به قدری باشد موجب جمع شدن نمک کود و آب سخت در خاک و سوزاندن ریشه گیاه نشود.

مزایا زهکشی مناسب خاک گلدان

وجود آب زیاد در اطراف ریشه می‌تواند مانع جریان هوا و رسیدن اکسیژن به ریشه گیاه گردد که علاوه بر پوسیدگی ریشه موجب رشد برخی قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌شود. از طرف دیگر باقی ماندن آب اضافه موجب باقی ماندن املاح اضافه در خاک گلدان و پدیده‌ای به نام خاک شور خواهد شد. چنین شرایطی ریشه گیاه را دچار مشکل کرده و به تدریج گیاه را از بین می‌برد. زهکشی مناسب آب گلدان منجر به خروج این آب اضافه می‌گردد.

همچنین زهکشی مناسب خاک گلدان می‌تواند به عبور بهتر ریشه‌های گل و گیاه درون خاک و جذب بهتر آب و املاح کمک کند.

نحوه تشخیص اینکه آیا خاک به زهکشی نیاز دارد یا خیر؟

ساده‌ترین راه برای اینکه بفهمید خاک شما دچار زهکشی ضعیف است یا خیر، این است که بر روی سطح آن گود بزنیم. گود شدن خاک نشان دهنده آب زیاد است. همچنین مشاهده رسوبات نمک سفید در بالای خاک نشان دهنده کود زیاد یا آب سخت و زهکشی بسیار ضعیف در خاک گلدان است.

یکی دیگر از روش‌های تشخیص، ریختن کمی آب بر روی خاک گلدان و ارزیابی عبور آب از ته گلدان است. در این حالت باقی ماندن آب بر روی خاک و کندی سرعت پایین رفتن آب، نشان دهنده زهکشی نامناسب و نیاز گیاه به زهکشی است.

اصول زهشکی خاک گلدان

انجام صحیح زهکشی خاک گلدان نیز مانند هر عملیات مستلزم رعایت اصول و راهکارهایی است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• زهکشی و ترکیب خاک باید متناسب با شرایط رشد و نیاز گیاه به آب انجام شود.
• زهکشی به معنای آب دادن بیش از اندازه به گیاه نیست.
• انتخاب گلدان باید متناسب با اندازه و نوع گیاه صورت گیرد.
• کف گلدان باید حاوی 3 تا 4 سوراخ در نواحی مختلف کف گلدان برای خروج آب اضافی و تنفس بهتر ریشه گیاه باشد.
• استفاده از خاک رس برای هیچ گیاهی مناسب نیست.
• افزودن کمی ماسه یا شن به خاک گلدان اکثر گیاهان آپارتمانی می‌تواند به زهکشی خاک گلدان کمک کند.
• پوشاندن کف گلدان با پوکه معدنی یا سنگ‌ریزه مانع پوشانده شدن سوراخ گلدان و در نتیجه بهبود زهکشی خاک گلدان می‌شود. در هنگام خرید گل آپارتمانی به زهکشی گلدان توجه کنید.

سخن پایانی

زهکشی خاک گلدان برای رشد بهینه و سالم ماندن گیاه، به ویژه در گل‌‌ها داخلی و آپارتمانی یکی از ضروریات است. زهکشی مناسب مانع اشباع بیش از حد خاک از آب شده و آب بیش از حد منجر به مرگ سلولی و پوسیدگی ریشه‌های گل یا گیاه شما می‌شود. بهتر است قبل از پرورش و نگهداری گل‌ها و گیاهان با اصول اولیه مشکلات و علائم رایج آن آشنا شوید تا از بروز هر گونه مشکل احتمالی جلوگیری کنید.