آموزش نحوه تعویض گلدان

نگهداری از گیاهان شرایط و مراحل مختلفی را شامل می‌شود که یکی از این مراحل تعویض گلدان است. اگر رشد گیاه به اندازه‌ای زیاد شود که گلدان فعلی برایش کوچک باشد و جایی برای رشد نداشته باشد، باید تعویض کردن گلدان صورت بگیرد. شاید انجام این کار به نظر بسیار ساده بیاید اما برخی نکات وجود دارند که باید به آن‌ها توجه شود تا در هنگام تعویض گلدان انواع گیاه آپاراتمانی و… به گیاه آسیب وارد نشود.

 زمان تعویض گلدان

از آنجا که فرایند تعویض کردن گلدان امری مهم در سلامت و نگهداری گل‌ها و گیاهان است، در این بخش تصمیم گرفتیم نکاتی را در رابطه با چگونگی انجام این کار شرح دهیم. اگر نیاز به اطلاعات کاملی در این زمینه دارید در ادامه با ما همراه باشید تا این نکات را با هم بررسی کنیم.

تعویض گلدان

برای تعویض گلدان چه باید کرد؟

با توجه به اینکه هدف از تعویض کردن گلدان انتقال گیاهانی ماننند سانسوریا به گلدانی بزرگتر است، پس باید دقت کنید که گلدان جدید شما تقریبا بین 1 تا 2 اینچ بزرگتر باشد. پس از انتخاب گلدان به سراغ طریقه تعویض گلدان گل می‌رویم.

در عوض کردن گلدان باید مراحل زیر را به‌ترتیب انجام دهید.

1. اطمینان از داشتن سوراخ‌ های زهکشی در گلدان جدید

در انتخاب گلدان به این نکته توجه کنید که در قسمت پایینی آن سوراخ‌هایی برای زهکشی وجود داشته باشد. در غیر این صورت احتمال اینکه گیاه شما پس از انتقال دچار پوسیدگی شود زیاد خواهد بود.

2. پوشاندن سوراخ ‌های زهکشی با مواد متخلخل

برای درست انجام شدن عمل زهکشی و عدم نفوذ خاک گلدان به درون سوراخ‌های آن لازم است این سوراخ‌ها را با مواد متخلخلی مانند پوشال برنج، تراشه چوب، سنگ ریزه یا حتی فیلتر قهوه بپوشانید. در این حالت آب به‌راحتی از سوراخ‌های زهکشی عبور می‌کند، بدون اینکه خاک راه آن را سد نماید.

3. پوشاندن کف گلدان با لایه ‌ای از خاک

در این مرحله از روش تعویض گلدان گل باید مقداری از خاک خریداری شده را بر روی لایه متخلخل بریزید.

4. خارج کردن گیاه از گلدان قبلی

حال زمان آن فرا رسیده که گیاه را از گلدان قبلی خود جدا کنید. برای این کار می‌توانید گلدان را وارونه کرده و به آرامی لبه آن را به زمین بکوبید تا گیاه به همراه خاک اطرافش از گلدان خارج شود.

5. باز کردن ریشه های در هم تنیده

برخی گیاهان به دلیل رشد زیاد در گلدان‌های کوچک ریشه‌هایی درهم تنیده دارند. با هرس کردن ریشه‌های قدیمی و باز کردن ریشه‌های جدید از یکدیگر، در رشد بهتر آن‌ها کمک می‌کنید.

6. انتقال گیاه به گلدان جدید

گیاه را به آرامی در وسط گلدان جدید قرار داده و اطراف آن را کاملا با خاک بپوشانید.

7. غرقاب گیاه پس از کاشت

آبیاری بعد از تعویض گلدان باید به‌گونه‌ای باشد که آب از سوراخ‌های زهکشی خارج شود. البته باید توجه داشته باشید که صرفا برای اولین بار این حجم از آب را به گلدان اضافه می‌کنیم.

زمان تعویض گلدان

زمان تعویض گلدان گل

برخی نشانه‌ها وجود دارند که با دیدن آن‌ها متوجه می‌شوید گیاهتان به خانه‌ای بزرگتر نیاز دارد. این نشانه‌ها از این قرارند:

• هر زمان که احساس کردید گیاه‌تان نسبت به گلدانش بزرگ‌تر است و فضایی برای رشد ندارد.
• زمانی که ریشه‌های گیاه از سوراخ‌های زهکشی رد شده باشند یا گیاه را به سمت بالا رانده و باعث بیرون آمدن ریشه از خاک شوند.
• اگر در زمان آبیاری متوجه شدید که آب به داخل خاک نفوذ نمی‌کند و روی آن می‌ماند.
• اگر مدت زیادی از تعویض گلدان می‌گذرد.

بهترین فصل برای تعویض گلدان

انتخاب فصل مناسب برای عوض کردن گلدان به سازگاری گیاه با محیط جدید کمک می‌کند. البته خرید گیاه آپارتمانی این مزیت را دارد که اگر با دقت و بدون آسیب زدن گلدانشان عوض شود، می‌توان در تمام فصل‌ها این‌کار را انجام داد. ولی طبق نظریه اکثر پرورش دهندگان گل و گیاه، بهترین فصل برای تعویض گلدان آخر فصل زمستان و فصل بهار است.

در واقع به دلیل اینکه اکثر گیاهان در نیمه دوم سال به خواب زمستانی می‌روند در فصل بهار بیشترین رشد را دارند. به همین دلیل می‌توانند از فضای اضافی و مواد مغذی تازه بیشترین بهره را ببرند. به همین خاطر اگر در حین تعویض کردن گلدان آسیبی به گیاه وارد شود در این فصل توانایی بازسازی خود را دارد.

جلوگیری از شوک تعویض گلدان

حتما شما هم با پدیده پژمردگی موقت گیاه پس از عوض کردن گلدان مواجه شده‌اید. باید بدانید که این یک مسئله کاملا طبیعی است و به دلیل بر هم زدن طبیعت گیاهان اتفاق می‌افتد؛ چراکه گیاهان عادت به جابه‌جا شدن ندارند و زمانی که ما این‌کار را انجام می‌دهیم با مشکلاتی روبرو می‌شوند. در هنگام جابه‌جایی احتمال آسیب دیدن ریشه یا حتی کرک‌های روی آن وجود دارد که در جذب مواد مغذی از خاک اختلال ایجاد می‌کند. در هنگام انتقال گیاه توجه کنید که:

• با ریشه گیاه با ملایمت بسیاری رفتار کنید و در صورت امکان، زیاد به آن دست نزنید.
• سعی کنید تمام ریشه‌های گیاه را همراه آن منتقل کنید.
• آبیاری عمیق و کامل گیاه را پس از کاشت مجدد جدی بگیرید.
• روز قبل از انتقال گیاه به‌خوبی آن را آبیاری کنید تا هنگام تعویض گلدان ریشه‌ها مرطوب باشند.

علائم و نشانه های شوکه شدن گیاه

پس از تعویض کردن گلدان احتمال آن وجود دارد که گیاه دچار کاهش یا توقف در رشد شود. همچنین ممکن است گیاه دچار اختلالاتی شود که منجر به باریک شدن آن گردد. در این حالت اندازه برگ‌ها نیز تحت تاثیر قرار گرفته و کوچک شده، شاخه‌های گیاه به حالت خمیده درآمده و به طور کلی چروکیده می‌شود.

از دیگر علائم شوکه شدن گیاه می‌توان پژمردگی برگ‌ها و پیچ خوردن آن‌ها را بیان کرد. در این نوع گیاهان بافت میان رگبرگ‌ها یا در امتداد حاشیه‌برگ‌ها زرد و خشک شده و سپس به رنگ قهوه‌ای تبدیل می‌شود.

چگونه بعد از شوکه شدن گیاه آن را درمان کنیم؟

• استفاده از آب قند: دادن آب قند در برخی از گیاهان می‌تواند به درمان شوکه شدن آن‌ها کمک کند.
• استفاده از آسپرین: حل کردن آسپرین در آب و آبیاری گیاه به وسیله آن یکی از روش‌های رایج برای درمان شوکه شدن گیاه است.
• هرس کردن گیاه: اگر گیاهتان چندساله باشد تقریبا یک سوم آن را هرس کنید. برای گیاهان بوته‌ای یکساله نیز یک سوم و برای گیاهان تک ساقه‌ای برش زدن نصف هر برگ کفایت می‌کند. این کار سبب می‌شود تا گیاه روی تقویت ریشه خود تمرکز کند.
• مرطوب نگهداشتن خاک: آبیاری منظم خاک البته به طوری که خیس و غرقاب نشود برای درمان گیاه بسیار مفید است.
• صبر و شکیبایی: گیاه برای بازیابی توان خود نیاز به زمان دارد. پس صبور باشید و اجازه دهید تا به مرور به حالت سابق خود بازگردد.

علائم طبیعی بعد از تعویض گلدان

همانطور که گفته شد پس از تعویض کردن گلدان احتمال بی‌حال و پژمرده شدن گیاه برای مدتی وجود دارد. این موضوع کاملا عادی است و جای نگرانی نیست؛ زیرا گیاه در اثر جابه‌جایی دچار شوک می‌شود و برای عادت کردن به محیط و گلدان جدید به کمی زمان نیاز است. حتی گاهی احتمال ریزش برگ و گل نیز وجود دارد.

نکات مهم عوض کردن خاک و گلدان

مواد آلی و معدنی موجود در خاک به مرور زمان در اثر آبیاری گیاه به بخش زیرین گلدان منتقل می شود. به همین دلیل باید به‌صورت دوره ای گلدان و خاک آن را تعویض کرد. بنابراین در انتخاب و خرید خاک گلدان دقت بسیاری به خرج دهید.

اگرچه گلدان‌های پلاستیکی ارزان و سبک‌تر هستند؛ اما گلدان‌های سفالی به رشد صحیح گیاه بیشتر کمک می‌کنند. بنابراین بهتر است از گلدان‌های سفالی برای تعویض گلدان استفاده نمایید. نکته دیگری که باید درنظر بگیرید این است که پس از انتقال گیاه در دو سه روز ابتدایی گلدان را در سایه قرار داده و سپس به مکانی با نور غیرمستقیم خورشید منتقل کنید.

 جمع بندی

تعویض گلدان یکی از مراحل پراهمیت در نگهداری از گیاهان است که باید در زمان مناسب و با دقت کافی انجام گیرد. از آنجا که گیاهان بسیار ظریف و حساس هستند در اثر کوچکترین بی‌احتیاطی صدمه می‌بینند. البته این موضوع که پس از انتقال گیاه به آن شوک وارد می‌شود کاملا طبیعی بوده و با مراقبت برطرف می‌شود. نکته‌ای که در مراحل انتقال گیاه باید رعایت شود انجام دادن سریع تمام مراحل است؛ زیرا در صورت قرارگرفتن زیاد ریشه‌ها در معرض هوا آسیب‌های جدی به گیاه وارد می‌شود.